Niet luisteren bij het komen
 
   
             

Een veel voorkomend probleem bij onze honden is dat de hond niet komt als deze wordt geroepen.

Je ziet heel vaak dat honden wel luisteren aan de riem, maar zodra ze los zijn niet meer luisteren als ze worden geroepen. In bijna alle gevallen is dit in een situatie waarin de hond bezig is met zijn doel. Dit doel kan van alles zijn. Het kunnen geuren op de grond zijn, een andere hond die ze tegenkomen, tot het achterna gaan van een haas of hert. In alle gevallen is het een lastig probleem, vooral omdat de hond aan de lijn wel luisterd en het probleem zich alleen voordoet als de hond los is. Het is vooral lastig omdat we de hond niet fysiek kunnen corrigeren wat gelijk ook vaak een oorzaak is dat de baas niet weet hoe hij dit moet oplossen. Om maar even alles over één kam te scheren zou je dit probleem ook weglopen kunnen noemen. In dit geval bedoel ik alleen de wegloop gevallen waarbij de hond met de baas op pad is en niet het weglopen van huis. Dat is een ander probleem.
Veelal wordt het niet echt als een probleem gezien, slechts een kleine irritatie, omdat de meeste honden sociaal zijn en er weinig kans op conflicten is. Maar niet iedereen die je tegenkomt is er blij mee en op die momenten ontstaat irritatie. Een ander dillema wat het moeilijk maakt dit probleem op te lossen is vooral als er andere mensen aan te pas komen. Mensen die je tegenkomt (,dat geld trouwens ook voor honden,) maken bijna altijd contact met de hond. Jij staat daar te roepen en de tegenligger staat goed bedoeld aan de hond te vertellen dat zijn baasje hem roept en hij terug moet... alles wat de hond waarschijnlijk denkt is, "leuk, ik krijg aandacht van die vreemde mens". Omdat vreemde dingen bijna altijd interessanter zijn voor honden dan hun eigen baas die ze al door en door kennen maakt de situatie, dat je hond niet luisterd, alleen maar erger omdat je hond beloond wordt door zijn doel en daarmee zijn doel bereikt heeft. Soms helpt het om te roepen dat mensen de hond moeten negeren maar helaas niet in alle gevallen.
Mijn kleinste hondje Jill (zo groot als een gemiddeld konijn) is ook zo'n geval wat al keffend naar haar doel loopt en in het verleden luisterde ze totaal niet als ik haar riep. Het is erg lachwekkend als zo'n kleine hond als een grote staat te blaffen tegen een dikke rotweiler of tegenligger. Mensen zien vaak het probleem niet omdat mijn hond in geen enkel opzicht een bedreiging vormt. Ik vind dit wel een groot probleem omdat dit wel een reactie uit kan lokken van een andere hond en daarmee een bedreiging kan vormen voor mijn hond (met name omdat deze niet echt stevig inelkaar zit) als de grote hond een correctie uitdeeld of (wat meestal het geval is) enthousiast en uitbundig met de mijne wil spelen en daarbij lomp een poot op de rug van mijn hond zet. Ik heb in mijn training hiermee wel een aantal keren geroepen naar mensen "negeer haar maar hoor". Maar de enige reactie die ik dan meestal krijg is dat ze voor mijn keffende hondje staan met een gebogen lichaam en tegen de hond zeggen: "ik moet je negeren.. maar je blaft zo stoer he.. zo klein als je bent.. hahaha.. wat ben je toch een troetel... ". Ik vraag dan wel eens uit mijn frustratie of ze dat ook tegen een grote zwarte rottweiler zouden zeggen. Het antwoord dat ik dan krijg is meestal: "nee tuurlijk niet, dat is toch heel anders he." Maar in de hond zijn ogen is dit helemaal niet anders. Honden houden meestal niet echt rekening met formaat. Een grote hond wordt vaak het zelfde behandeld als een kleine. andersom vind mijn miniscule Jill haarzelf dus net zo groot als die rottweiler. In dit geval is dit dus voor mij een probleem omdat ze met name voor haarzelf wel degelijk een bedreiging vormt. Dit alles maakt de training en dus het oplossen een stuk moeilijker.

 

HOE ONTSTAAT WEGLOPEN VAN DE BAAS

Net als de meeste problemen onstaat ook het weglopen door gebrek aan leiding en/of consequentie, of simpelweg het verliezen van interesse voor de baas. Soms is het zelfs zo dat de hond het weglopen als spel ziet en daarmee de baas uitdaagd tot actie. Dit is tevens de reden dat je nooit achter je hond aan mag gaan als deze wegloopt, met uitzondering als er gevaar dreigt, of in een situatie dat het niet anders kan (sommige mensen lopen op zondag met hagelwitte kleren in het bos en moeten nu een keer gered worden van de enthousiaste moddervoeten van je hond).
De hond weet prima het verschil tussen aan de lijn en los van de lijn en dit kan ook een reden zijn dat hij aan de lijn wel luisterd en los niet. een optie is om je hond dan een tijdje aan een lange lijn mee te nemen. bijvoorbeeld een longeerlijn of een ander stuk touw van een meter of 8.

 

HULPMIDDELEN

Er zijn, voor zover ik weet geen hulpmiddelen die dit probleem tijdelijk verhelpen. Wel zijn er hulpmiddelen die je kunnen helpen in de training. Je hebt de zogenaamde antiblafbanden met afstandbediening. Deze werken op stroom en geven een pijnprikkel in de hond van de nek. Ze hebben verschillende standen van licht naar zwaar en als je deze gebruikt moet je goed weten waar je mee bezig bent en een ruime ervaring met honden en probleemgedrag oplossen hebben. Zelf gebruik ik deze nooit omdat ik hier fel op tegen ben. Er hoeft maar weinig mis te gaan in de training (je gaat te snel in je training of je timing is verkeerd) en je kunt een hond krijgen met een serieus angst probleem wat zelfs agressie kan opwekken. Gebruik deze dus alsjeblieft niet!
een ander hulp middel heb ik net al genoemd. De longeerlijn of een lang touw van een meter of 8 tot 10. Een flexi lijn voldoet hier niet tenzij je deze helemaal uitrolt en op slot zet. nadeel hiervan is wel dat een flexilijn bij het in de knup komen met poten kan snijden. Geen voorkeursmiddel dus. Als je je hond dan los doet van de gewone vaste lijn houd je de lange lijn (die nog wel aan de hond vast zit) bij het uiteinde vast en dit werkt als een soort van zekering tegen het weglopen. Je hebt dan een straal van 8 meter om binnen te oefenen. Het nadeel van dit hulpmiddel is dat de hond prima weet of hij los of vast zit zoals ik net al zei en je hebt een kans dat als je hem te vroeg helemaal los laat hij alsnog de benen neemt.
Het laatste wat ik mij kan bedenken als hulpmiddel in je training is een fluitje. Deze gebruik ik vaak in het oplossen van een dergelijk probleem en die manier zal ik hieronder uitleggen.

 

HOE LOS JE HET PROBLEEM OP

Je kunt je hond conditioneren op een fluitje. Een ander geluid kan natuurlijk ook. Sommige mensen beginnen enthousiast met de clicker training maar stoppen hier al snel mee omdat ze het een lastige methode vinden. In dat geval is je hond al geconditioneerd op de clicker en kun je zelfs een clicker gebruiken als geluid. voorwaarde is dan wel dat je deze alleen nog voor het komen mag gebruiken en niet meer in je andere trainingen.
De reden dat ik voor een fluitje kies is omdat mensen al snel de gewoonte hebben om zelf te fluiten als de hond moet komen. dit lijkt enigszins op het geluid van de fluit waardoor de hond hier sneller op zal reageren als je je fluitje even niet bij je hebt. Daarnaast draagt het geluid van een fluit heel ver (vooral een fluitje met een hoge toon) en is zelfs met wind tegen voor de hond hoorbaar.
Er zijn speciale hondenfluitjes te koop in de dierenwinkel. Het beste is, in mijn ervaring, om een fluitje te kiezen dat uit 1 stuk bestaat en die je kunt vast maken aan een koortje en om je nek kunt hangen. De fluitjes die uit 2 delen bestaan en met schroefdraad aan elkaar bevestigd zijn vallen naar verloop van tijd uitelkaar. Omdat je het fluitje niet zo vaak gebruikt kom je hier altijd pas achter op momenten dat je hem net nodig hebt. Heb je een dergelijk fluitje check dan regelmatig of hij niet is losgedraaid.
Door de hond te conditioneren op het fluitje bouwen we een soort van noodstop in. Omdat we dit trainen met voer (eten is een grote stimulans) zal de hond het geluid linken met voer (pavlof) waardoor het als het ware een ingeprent iets wordt. Hoe vroeger je dit aan leert hoe beter het werkt. Dit maakt dat bij het horen van de fluit de hond al reageerd voor hij na kan denken of hij uberhaubt wil reageren. we doorbreken zijn patroon waardoor we op zijn minst even zijn aandacht weg kunnen halen van zijn doel en hem daarna kunnen roepen of in het gunstigste geval direct helemaal naar je toekomt. Ik moedig vooral mensen met jachthonden en oertypes altijd aan om direct vanaf de eerste dag dat ze met hun pup op training komen dit geluid bij de hond in te prenten. Dergelijke honden zijn op latere leeftijd lastig met conditioneren doormiddel van voer omdat de geuren die ze achterna gaan een sterkere stimulans zijn voor ze dan eten. Als je dit niet doet met dergelijke rassen heb je kans dat je een hond krijgt die de rest van zijn leven niet los kan lopen omdat het risico op weglopen en hem niet terug kunnen roepen te groot is.

 

DE TRAINING

Als eerst moet de hond dus geconditioneerd worden op de toon van een fluitje. Dit doe je het zelfde als het aanleren van de clicker. Je doet op dag 1 niets anders dan 5 minuten je hond voor je neer te zetten en te fluiten waarna je de hond direct beloond. fluit, koekje, fluit koekje, fluit, koekje, even een paar tellen wachten, fluit , koekje etc. wat belangerijk is, is dat je na de fluit toon altijd beloont, ook al reageert de hond niet direct. Na die 5 minuten (of eventueel korter als je de indruk hebt dat je hond weet dat er lekkers komt na het fluiten) wacht je even en negeer je je hond. als de hond iets anders aan het doen is (snuffelen bijvoorbeeld) fluit je een keer. als de hond direct opkijkt met gespitste oren, of nog beter, direct naar je toekomt kun je er vanuit gaan dat de hond de fluit met lekkers linkt. Je hebt nu je hond genoeg geconditioneerd om verder te gaan met de training. Reageert je hond niet of nauwelijks (hij kijkt even op maar gaat dan gelijk verder met snuffelen) dan is hij nog niet genoeg geconditioneerd om verder te gaan en zul je het proces moeten herhalen tot hij dit wel doet.

Het volgende wat je gaat doen is dat je je hond aanlijnt aan een vaste lijn (1,5 tot 2,5 meter lengte) en met hem gaat lopen terwijl je je hond zo vrij mogenlijk laat. Dat wil zeggen dat hij aan de ene kant van de lijn zit en jij de andere kant vast hebt. Als de hond op het end van de lijn zit of als hij even niet op jou let fluit je een keer en beloon je hem direct met lekkers. Ook dit herhaal je een aantal keren tot je het idee hebt dat hij elke keer naar je toekomt als hij de fluit hoort.

Hierna ga je het zelfde weer doen alleen nu fluit je en hol je zo snel mogenlijk achteruit. De hond moet zich omdraaien en een meter of 5 achter je aan komen voor je hem met lekkers beloont. Er zit dus een seconde of 5 tot 10 tussen het fluiten en het belonen. we leren de hond hiermee omdraaien en naar je toekomen. Hoe vaker je dit doet hoe beter het is. (hij leert door ervaring en dus door herhaling). Als je de indruk hebt dat je hond langzamer wordt in zijn locomotie ofterwijl zijn bewegingen (hij wordt minder enthousiast) doorbreek je training dan even met een fysiek spelletje. even ravotten, een trekspel of stevig over rug of buik rossen kan de batterijen weer een beetje opladen.
reageert je hond tot nu toe goed op dit alles, dan is het tijd om hem los van de riem te doen. Durf je je hond niet los te doen, dan kun je dit onderdeel eventueel ook trainen aan een lange lijn van een meter of 8 in lengte.

Zoek hiervoor een omgeving uit die hij kent en als je het niet vertrouwd een omgeving die is afgesloten. Als je het niet vertrouwd wordt je onzeker en als je onzekerheid uitstraalt wordt je hond ook onzeker wat weer resulteerd in dat hij zijn eigen ding gaat doen. Tijdens het uitlaat rondje kun je trainen maar in je achtertuin is ook prima. Probeer hoe dan te voorkomen dat je in situaties komt waarin de hond wordt afgeleid en zichzelf kan belonen door zijn doel te bereiken. Train je op je uitlaat rondje zoek dan een tijd uit dat je zo min mogelijk mensen tegenkomt. Gaat je hond er na het loslaten als een speer vandoor en reageert hij niet op het fluitje, dan ga je een stap terug in de training. Soms is het goed om even te wachten tot hij is uitgeraasd. In veel gevallen zijn honden zo blij dat ze los mogen dat ze even de energie en stress kwijt moeten. Tijdens dit gebeuren is het dan moeilijk voor de hond om zich te focussen op andere dingen. Als er geen gevaar is dat ze direct uit het zicht verdwijnen is dit geen probleem. Door even te wachten tot hij in zijn bewegingen vertraagd heb je meer kans dat hij luisterd wat meer succes heeft in je training. Als je punten zou rekenen voor iedere beloning en dit op een denkbeeldige weegschaal zou leggen (jij krijgt 1 punt als je de hond beloond. de hond krijgt 3 punten als hij zichzelf beloond) dan moet de weegschaal aan jouw kant iets zwaarder zijn als de kant van de hond. Je moet dus proberen te voorkomen dat de hond zichzelf kan belonen omdat je training daarmee uit de juiste balans raakt. Is je hond helemaal hyper bij het loslaten, gewoon even wachten dus mits er geen gevaar is (voor afleiding of het behalen van een doel).

Als je even met je hond gelopen hebt laat hem dan zitten en maak hem los van de lijn. Probeer hem aan te leren dat hij blijft zitten tot jij zegt dat hij mag gaan. Dit straalt namenlijk zekerheid en leiderschap uit waardoor je hond beter gaat luisteren. Werk er naar toe dat je je hond kunt laten zitten en wachten terwijl jij rechtop staat en hem niet meer vast hebt voor je hem "vrij" geeft. Op deze manier vrij geven doe je in deze training alleen als je je hond van de lijn doet of na het aanlijnen. Tijdens de training zelf laat je je hond niet zitten of liggen of wachten. Dit zijn namenlijk andere oefeningen en bouwt stress op wat in dit geval nadelig kan werken bij deze training. Met een commando "vrij" laat je je hond dus gaan en even zijn ding doen en als hij een meter of 3 tot 5 bij je vandaan is ga je fluiten en zodra hij bij je komt beloon je hem met lekkers en eventueel uitbundig op een fysieke manier. Doe dit een aantal keer achter elkaar steeds als je hond een meter of 5 van je vandaan is. Als hij goed reageerd kun je de afstand langzaam uit gaan breiden. Fluit altijd op een afstand waarbij je zeker weet dat hij terug zal komen maar zoek wel steeds de grens op. Hoewel de hond nu al redelijk tot goed geconditioneerd is, is er nog steeds kans op een terug val als hij echt iets ziet waar hij heen wil.

Als je een afstand hebt bereikt van een meter of 15 waarop je je hond terug roept , en dit gaat goed kun je met afleiding gaan trainen. Het is verstandig om hier hulp bij te vragen in de vorm van iemand in het bezit van piep beestjes of andere atributen die geluid maken. Die iemand kan proberen om op een afstand van een meter of 10 de hond uit te dagen zonder dat hij tegen de hond praat. Oogcontact maken mag wel. zoek in het begin de grens op met dat je de hond op een niet al te uitbundige manier kunt laten komen. Lukt dit niet is het geen ramp, het is alleen gemakkelijker in de training om rustig te beginnen omdat er minder kans op falen is. Laat je hond los en wacht af wat er gebeurt. De hond mag zijn doel bereiken dat is geen probleem. Op het moment dat je je hond fluit blijft de gene die je helpt stokstijf rechtop staan en negeert de hond (Kijk naar de lucht, houd je handen bijelkaar voor je buik of op je rug en draai eventueel de rug toe). Hierdoor zal de hond zijn interesse verliezen en zich weer focussen op de baas. Het kan de eerste 3 keer even een paar tellen duren voor de hond komt. Als het langer dan 5 tellen duurt fluit je nog maals. reageert je hond, beloon hem dan uitbundig. reageert hij niet dan ben je nog niet toe aan dit onderdeel en ga je een stap terug in je training.

Je kunt ook dit langzamerhand opbouwen door de gene die je helpt uitbundiger te laten bewegen of door te laten piepen/bewegen terwijl je je hond fluit. Ook kun je je hond dan fluiten als hij nog opweg is naar zijn doel, of het moeilijker maken door een andere (voor de hond bekende) hond aan het geheel toe te voegen. bedenk het maar. Hoe dan ook zoek je de grens op en daag je je hond uit. Dit maakt het voor de hond leuk waardoor hij ook beter zal gaan reageren. Ook bij dit onderdeel kun je je afstand uitbreiden. Merk je dat je hond slechter gaat reageren dan ga je waarschijnlijk te snel en ga je een stapje terug in de training.

Als je in je training bent aangekomen op een punt dat je je hond zoiezo altijd zou roepen (meestal is dit een afstand van zo'n 30 tot 50 meter) en je hond reageerd goed op de fluit kun je het fluitje wat afbouwen. Je begint nu je hond gewoon te roepen bij zijn naam als hij moet komen. Reageert hij na de eerste keer niet dan gebruik je je fluit. Dit blijf je doen tot hij wel reageert op je stem. Vergeet niet om je hond te belonen als hij gekomen is en laat hem daarna ook weer gaan. Roep hem niet alleen als je hem bij je moet hebben maar roep ook een keer tussendoor als je hem bij je wilt hebben. Lijn hem niet elke keer na geroepen te hebben aan maar probeer dit te verdelen zodat de hond niet zeker weet of hij moet komen om aangelijnt te worden of om gewoon een beloning te halen. Ook het weer laten gaan kan in dit geval een beloning zijn voor je hond, maar dit mag alleen als hij op je stem is gekomen. Als je de fluit gebruikt beloon je altijd met lekkers.

Omdat je hond nu ook komt als je hem met je stem roept heb je de fluit niet zo vaak meer nodig en kun je deze alleen gebruiken in noodgevallen als je hond niet reageerd op je stem. De fluit is nu een noodrem geworden voor situaties dat roepen niet helpt. Mocht je de fluit moeten gebruiken zorg dan altijd dat er een ultieme beloning tegenover staat in de vorm van lekkers en eventueel daarbij een ravot spelletje, of doe net of je hem een jaar niet hebt gezien. Dit houd je hond scherp op de fluit. Zorg altijd dat je je hond niet vaken dan 2 keer roept. Reageert hij niet dan gebruik je je fluit. Reageert hij niet op de fluit dan ga je een stap terug in je training.

VERDERE TIPS

Als je nog in je training zit probeer dan te voorkomen dat je in situaties beland waarbij je je hond niet terug kunt roepen. mocht dit wel gebeuren negeer je hond dan volledig tenzij er gevaar dreigt. Soms wil het nog wel eens helpen om terug te lopen van waar je vandaan komt en hard te roepen. kom, we gaan naar huis. Het woord huis is vaak een van die onbewust ingeprente woorden waarop de hond kan reageren. komt de hond na een meter of 20 terug te zijn gelopen nog niet alleen dan mag je hem gaan halen. Soms helpt het ook om gewoon door te lopen in een stevige pas. de hond bereikt zijn doel wel maar doordat je hem volledig negeert schaad dit niet in je training. loop een meter of 20 voorbij het doel van de hond en probeer hem dan nog een keer te roepen, eventueel met de fluit. Vergeet niet je hond na het fluiten te belonen en beloon hem zoiezo als hij met je mee komt.

Lukt het allemaal niet houd je hond dan aangelijnt (eventueel aan een flexi lijn om hem toch zijn ruimte te geven) en zoek eventueel professionele hulp die je in de praktijk kan helpen met dit probleem.

             
Je bent nu al een heel end opweg. Zolang je vooruitgang boekt kun je er vanuit gaan dat je het goed doet. Houd er rekening mee dat het soms een langzaam proces is en soms lang kan duren voordat je volledige controle hebt. Het hangt heel erg van de situatie/gedrag van de hond en baas, de band tussen baas en hond, en de mate waarin het probleem is gevorderd af. Er is geen oplossing voor alle honden gelijk maar ik heb hier geprobeerd zo duidelijk mogenlijk de basis te beschrijven op een manier waar ik zelf veel resultaten heb bereikt. Mocht je in welke zin dan ook iets niet snappen of iets niet voor elkaar krijgen, zoek dan hulp bij iemand die ervaring heeft met het oplossen van dergelijke problemen. Probleem gedrag is altijd makkelijker om in de praktijk te beoordelen en daarop een trainingsmethode op maat te geven dan dat je dat via schrijven doet. Daarbij wil ik nogmaals zeggen dat er meer methoden zijn om je hond af te leren om te komen op commando. Iedereen doet het op de manier waarmee hij het handigst is. Het kan dus zijn dat als je een professional opzoekt die heel wat anders zegt. Belangerijk is dat je voor jezelf uit maakt wat goed voor jou en je hond werkt. Er moet hoe dan ook vooruitgang zijn.