Gedrags modificatie of gedrags aanpassing wordt onder andere gebruikt bij het ongevoelig/stabiel maken van je paard voor bepaalde situaties. Je hebt net gelezen in het hoofdstukje "hoe een paard leert" waarom een paard bang kan zijn voor een bepaalde situatie. Als voorbeeld heb ik een blaffende hond gegeven. Als je het nog niet hebt gelezen kan ik aanraden dit even door te lezen voor je hier verder leest.

Een paard wat gevoelig is geworden voor een bepaalde situatie, in dit geval een locatie met een blaffende hond, en daarbij zijn angstgevoel niet de baas is, moet ongevoelig worden gemaakt voor deze situatie. Dit kun je doen door een gedrags aanpassing, ook wel gedrags modificatie genoemd.

Omdat we nu weten dat een paard leert door de combinatie van tijd, motivatie, stimulans en gevoeligheid, kunnen we hem op een juiste manier trainen. Als je dit niet weet dan zal je waarschijnlijk onwetend maar goedbedoeld je paard proberen te motiveren door hem te dwingen langs de locatie te lopen. Dit doe je door flink door te drijven. Ik kan je garanderen dat dit de situatie niet beter maakt als je paard echte angst heeft. Wat je namenlijk eigenlijk aan het doen bent is je paard straffen. Je probeerd hem te motiveren met angst en te stimuleren met pijn. Door dit, iedere keer als je langs de locatie komt, te herhalen (en hem dus te herinneren) maak je hem nog gevoeliger in plaats van ongevoeliger. Niet lang erna heb je een onhandelbaar paard dat zichzelf probleem gedrag aanleert om onder de situatie uit te komen. Je krijgt een neerwaardse spiraal van angst en frustraties.

Een enkele keer helpt het echter wel om door middel van drijven of straffen je paard ongevoeliger te maken. Maar dit lukt alleen als het paard geen echte angst heeft voor hetgeen hij bang lijkt te zijn maar slechts aarzelt. Of als de angst voor pijn groter is dan de angst voor de situatie. Hoe dan ook je zou je paard nooit mogen straffen door te drijven/schoppen of gebruik te maken van de zweep. Je kunt het risico niet lopen dat je je paard bang maakt voor een object en zo problemen krijgt. Daar heeft niemand baat bij. Je krijgt dan een bang/onzeker paard en je wordt zelf een gefrustreerde ruiter.

De juiste manier om dergelijke problemen op te lossen is door positieve motivatie en stimulans. Dit kan op verschillende manieren. Eén van de beste manieren is voer. Eten is een erg krachtige stimulans. Hierbij komt ook nog dat een paard dat eet zich ontspant, en dit zorgt voor een goed gevoel.

Als je je paard naar de locatie brengt waar hij is geschrokken door de blaffende hond en hem daar een aantal keer voert, dan zal hij de locatie gaan linken met het voer en het daarbij horende goede gevoel. Als je dit een paar keer herhaald dan zal hij minder gevoelig worden voor de situatie. Je past zijn gedrag aan, aan wat gewenst is. We noemen dit ook wel conditioneren. Belangerijk is wel dat je het niet overdrijft. Je wilt dat je paard de locatie of het object linkt met voer/een goed gevoel, maar je wilt niet dat hij op zoek gaat naar het voer. Zodra hij relaxter is en de angst onder controle heeft moet je het voeren af bouwen of er mee stoppen. Je paard zal een goed gevoel houden maar niet vervelend worden omdat hij zijn beloning wil.

Een andere methode is om een ander paard mee te nemen die niet bang is voor de blaffende hond. Paarden copiëren van elkaar en als je bange paard ziet dat het andere paard het niet eng vind dan zal hij er ook minder bang voor zijn. Hoewel dit een minder krachtige motivatie is en dus waarschijnlijk langer zal duren in de training is het uiteidelijk ook effectief. Het paard leert hier ook het object of situatie te respecteren zonder angst. Het voordeel van voer echter is dat het makkelijker is als je geen hulp of ander paard in de buurt hebt, en dat hij het object of situatie niet alleen respecteerd maar daarnaast ook leuk gaat vinden. Meer over gedrags modificatie en oplossen van problemen in de toekomst onder het hoofdstuk "slechte gewoonten".

Gedrags modificatie wordt ook nog op andere manieren gebruikt. Gedrags modificatie is gedrags aanpassing. We passen het gedrag van het paard aan aan onze wensen. Eigenlijk is het dus niets meer dan je paard dingen aanleren. Dit kan de basistraining bij een jong paard zijn of dressuur oefeningen bij een volwassen paard, een verbetering van probleem gedrag of het aanleren van een kunstje.

Waar je altijd rekening mee moet houden bij een gedrags aanpassing is dat je duidelijk en consequent bent en vooral niet te snel gaat. Het eerste wat ik mijn paard geleerd heb is om te leren. Ik heb mijn paard geleerd dat ze mijn student is. Dit heb ik al als veulen aangeleerd met de basistraining vanaf dag 1. Als je paard een keer weet hoe hij moet leren dan zal hij ook sneller dingen oppikken en meer gemotiveerd zijn. Hij zal zelf op zoek gaan naar signalen/commando's van jou. Een paard dat heeft geleerd om te leren, op een goede positieve manier, zal ook graag willen leren.

De kunst is om niet te snel te gaan. Als mijn paard iets nieuws doet, bijvoorbeeld ze tilt haar been op, dan geef ik snel een commando, bijvoorbeeld "voet" en ik beloon haar uitbundig met wat lekkers of een kriebel op haar buik (dit is haar lievelingkriebelplekje). Zo vertel ik haar dat ze iets goed heeft gedaan. Ze zal gaan nadenken wat het was waar ze zo voor beloond werd ,en zal het wellicht herhalen. Als ik iets van mijn paard vraag en mijn paard voert de oefening of het geen ik wil goed uit dan beloon ik haar en vraag ik het niet nog eens van haar. Als ik dit wel zou doen dan zou ze kunnen denken dat het vorige niet helemaal goed was en zo opdenduur in de war raken. Ook als ik haar iets nieuws aan leer dan ben ik de eerste keer tevreden met iets dat er min of meer op lijkt. Het verfijnen, ook wel shapen genoemd, komt later aan de orde.

Het aanleren van gedrag of de modificatie van gedrag word nog vaak besproken omdat dit iets is waar bijna de hele training om draait. Je hebt nu eerst een redelijk idee van hoe en wat.

Je hebt nu een aardig compleet beeld over hoe een paard leert, waarom hij bepaald gedrag kan vertonen en hoe je er mee om kunt gaan.

Natuurlijk moet je ook weten hoe een paard is in zijn doen en laten. hier gaan de hierop volgende hoofdstukken over.