Het instinct, of ook wel het aangeboren gedrag genoemt, is iets waar we rekening bij moeten houden bij de training. Elk dier heeft instinct. Bij sommige dieren hebben we dit deels aangepast naar onze eigen wensen door middel van fokken en mutaties. Als je bijvoorbeeld naar honden kijkt hebben we bijvoorbeeld de volwassenheid en het vluchtgedrag er min of meer uitgefokt. hierdoor krijgen we hanteerbare relatief ongevaarlijke dieren die eigenlijk trainbaar zijn ook voor mensen zonder ervaring. Bij paarden is dit anders. Omdat paarden herbivoren en kuddedieren zijn, zijn ze over het algemeen al gewillig en zacht van aard. Ons huidige gedomesticeerde paard verschilt niet zoveel van het wilde paard als dat een gedomesticeerde hond verschilt van een wolf.

De vriendelijke aard van paarden (ook wilde paarden) heeft voor ons voordelen, maar het nog sterk aanwezige wilde instinct kan ook een nadeel zijn omdat een paard makkelijk kan verwilderen. Elk veulen word als een wild paard geboren en daarom is het ook van belang dat we paarden al zo vroeg mogenlijk beginnen te trainen.

Er zijn een paar kenmerken van het instinct die voor ons belangerijk zijn, namenlijk: